Δεκέμβριος 1930 - Μάρτιος 1933 : Ο ξεσηκωμός για τις ληστρικές εταιρείες.
 |
| Αθήνα, 1930. Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος φτάνει από την πλατεία Ομονοίας στην Αττική. Τα έργα της επέκτασης είχαν αρχίσει στα μέσα της δεκαετίας του 1920. Η φωτογραφία από το site της Siemens για τα 110 χρόνια της γερμανικής εταιρείας στην Ελλάδα |
«Αι Αθήναι προσέλαβον χθες όψιν επαναστατημένης πόλεως», ανέφερε χαρακτηριστικά στις 6 Δεκεμβρίου ο πρωτοσέλιδος τίτλος της εφημερίδας «Ακρόπολις» και στο ρεπορτάζ δινόταν παραστατική εικόνα:
«Αι συρράξεις, αι συμπλοκαί και τα επεισόδια ήσαν εις την ημερήσιαν διάταξιν καθ’ όλην την ημέραν. Αλλού εκακοποιούντο και εδέροντο απεργοί, αλλού επυροβολούντο ανώτεροι αστυνομικοί, αλλού εγίνοντο παροιμιώδεις μάχαι με ξύλα, λιθοβολισμόν και κλομπς και αλλού, τέλος, άλλοι ετραυματίζοντο και εις τέλος πτωχός αρτεργάτης έπιπτε νεκρός».
Εφημερίδα «Ακρόπολις» φ. 2.12.1932. Πρωτοσέλιδο για τις κινητοποιήσεις ενάντια στις ξένες εταιρείες |
Η συντηρητική εφημερίδα σε πύρινο άρθρο, που είχε δημοσιευτεί λίγες μέρες νωρίτερα (2.12.1932), καλούσε την κυβέρνηση Τσαλδάρη «να κηρύξη εκπτώτους τας ληστρικάς ξένας εταιρίας».
Και σημείωνε:
«Οι ξένοι επιδρομείς, οι οποίοι έχουν εγκαταστήσει υπό διαφόρους μορφάς και εις διάφορα κέντρα της Ελλάδος τα ληστρικά λημέρια των, ήλθε πλέον η στιγμή ν’ απέλθουν μακράν των ελληνικών συνόρων (…) Και πρώτη απ’ όλας τας αντιλαϊκάς και λαομισήτους αυτάς επιχειρήσεις, πρέπει να εκδιωχθή η απαισία "Πάουερ", μήτηρ και θυγατέρες, διά να ακολουθήσουν η Εταιρία Φωταερίου, η Ούλεν, η Ζίμενς (…)».
Στην ουσία, οι μέρες του Δεκέμβρη ήταν η κορύφωση των αντιδράσεων, που σημειώνονταν, με σοβαρά επεισόδια, κατά διαστήματα και είχαν κλιμακωθεί από το καλοκαίρι, οπότε η «Πάουερ» ανακοίνωσε αύξηση στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 50%!
Η ίδια εταιρεία, που ήλεγχε και τις μεταφορές, προετοίμαζε αύξηση στα εισιτήρια λεωφορείων, τραμ και σιδηρόδρομου και κατάργηση των εκπτωτικών «εργατικών εισιτηρίων» και «διαρκείας».
Παράλληλα, αυξήσεις προετοίμαζε στο νερό η «Ούλεν», για την οποία υπήρχαν πολλές διαμαρτυρίες για «κλεψιές με το υδρόμετρο» («Ριζοσπάστης» 30.6.1932).
Το Εργατικό Κέντρο Αθήνας, οι σύλλογοι εμπόρων, επαγγελματοβιοτεχνών κ.ά. αποφασίζουν να διοργανώσουν, την 1η Ιουλίου, μεγάλα συλλαλητήρια σε Αθήνα και Πειραιά καθώς «το ηλεκτρικόν ρεύμα και το νερό κοντεύουν να καταντήσουν είδη πολυτελείας» («Εθνος» 1.7.1932).
Το απόγευμα εκείνης της μέρας κλείνουν τα καταστήματα στις δύο πόλεις και συγκεντρώνονται πάνω από 15.000 άτομα σε ένα ειρηνικό συλλαλητήριο στο Πεδίον του Αρεως, από την πλευρά της εκκλησίας των Ταξιαρχών.
Μεγάλη συγκέντρωση γίνεται και στο Πασαλιμάνι.
Η κυβέρνηση λόγω της ισχύουσας σύμβασης δεν έχει τη δυνατότητα ισχυρής αντίστασης στις διαθέσεις της... βουλιμικής «Πάουερ».
Ωστόσο, παίρνει μια «αμυντική» απόφαση: καθιερώνει, από τις 5 Ιουλίου, τη «θερινή ώρα», τα ρολόγια μπαίνουν μία ώρα μπροστά και «έτσι μέχρι τις 9 θα είναι σχεδόν ημέρα», όπως γράφουν οι εφημερίδες («Εθνος» 2.7.1932).
Το επόμενο διάστημα στην πτωχευμένη Ελλάδα, που έχει κάνει από τον Μάιο του 1932 στάση πληρωμών, με τον πληθωρισμό να «τρέχει» αλματωδώς και την ανεργία ν’ αυξάνει, ξεσπάει κύμα απεργιών.
Η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι εισαγωγές έχει επιβάλει υψηλούς δασμούς στα εισαγόμενα.
Ειδικά για τη μείωση της κατανάλωσης των καυσίμων επιβάλλει ένα μέτρο που φτάνει μέχρι τις μέρες μας.
Καθιερώνεται η εκ περιτροπής κυκλοφορία των ταξί (αγοραία) και Ι.Χ. Τρεις ημέρες την εβδομάδα (Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή) κυκλοφορούσαν τα «ζυγά», τις άλλες τρεις τα «μονά» και την Κυριακή όλα ελεύθερα («Εθνος» 23.11.1932).
Από την άλλη, οι εργαζόμενοι ζητάνε να καθιερωθεί στις επιχειρήσεις η εκ περιτροπής εργασία ώστε να εργάζονται και κάποιοι άνεργοι.
Αντίθετα, με το γενικότερο κλίμα αλληλεγγύης οι ξένες εταιρείες επιδιώκουν, με κάθε τρόπο, να μη μειωθούν τα κέρδη τους.
Η Γαλλική Εταιρεία Φωταερίου κάνει απολύσεις, η «Πάουερ» μειώνει κατά 6% του μισθούς των εργαζομένων στο τραμ και απαιτεί από τα ιδιωτικά λεωφορεία να της πληρώνουν «χαράτσι» δύο δραχμών ανά δρομολόγιο.
Εφημερίδα «Ριζοσπάστης» φ. 2.7.1932 Πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ για το μεγάλο συλλαλητήριο εναντίον των ξένων εταιρειών στο Πεδίον του Αρεως |
Οι αντιδράσεις γενικεύονται. Ο λαός ξεπερνάει πολιτικές διαφορές και στρέφεται κατά των ιδιωτικών εταιρειών, παρασέρνοντας όλες τις εφημερίδες σε πύρινη αρθρογραφία.
«Ούτε από επεμβάσεις και διαβήματα ξένων πρέσβεων επιτρέπεται να πτοηθή η σημερινή Κυβέρνησις, ούτε εις εκβιαστικάς απειλάς να υποχωρήση. Είναι καιρός να επανεύρωμεν την αυτοκυριαρχίαν μας ως λαός ελεύθερος και να παύσωμεν να εμφανίζωμεν ως Κράτος το θέαμα αφρικανικού προτεκτοράτου, όπου οι ξένοι άποικοι ημπορούν ελευθέρως και ανενοχλήτως να λυμαίνωνται και να καταληστεύουν τους ιθαγενείς πολίτας», έγραφε, στις 2 Δεκεμβρίου, η εφημερίδα «Ακρόπολις», καθώς την προηγούμενη μέρα είχαν σημειωθεί επεισόδια στην Αθήνα και στην Καλλιθέα σε μεγάλες απεργιακές συγκεντρώσεις.
Τις επόμενες μέρες ο ξεσηκωμός γενικεύτηκε για να φτάσουμε στα αιματηρά γεγονότα της 5ης Δεκεμβρίου, που λειτούργησαν προς στιγμήν εκτονωτικά.
Ομως, οι αντιδράσεις για τις ξένες εταιρείες συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια, με πολλά αιματηρά γεγονότα και ίσως πιο τραγικό αυτό της 20ής Μαρτίου 1933, οπότε ένας απελπισμένος απολυθείς υπάλληλος της«Πάουερ» σκότωσε τον γενικό γραμματέα της εταιρείας.
Η οριστική λύση ήρθε με την αποχώρηση της «Πάουερ» μετά την ίδρυση της ΔΕΗ, που ηλεκτροδότησε και το τελευταίο χωριό.
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου