Πολιτική & παραπλάνηση

 Η δυνατότητα να διαμορφώνει κανείς «αγαθούς πολίτες» 

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος να σε βλάψει κάποιος είναι να σε παραπλανήσει. 

Στρέφει την προσοχή σου κάπου ενώ το παιχνίδι παίζεται αλλού. 

Βασική αρχή της πολιτικής είναι η παραπλάνηση και ο ρόλος της πολιτικής είναι να εξαπατά, να παραπλανά, ενώ το να εξισώνει κάποιος τους πολιτικούς με τους σοφιστές, είναι πολύ κολακευτικό για τους πολιτικούς!

Από την αρχαιότητα έως σήμερα μόνο ο εμπλουτισμός των μεθόδων παραπλάνησης έχει αλλάξει. Oι Σοφιστές, αν και είχαν μεγάλη επίδραση στην εποχή τους, δέχτηκαν αρνητική κριτική, κυρίως από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα.

Όταν ο Σωκράτης θέτει το ερώτημα στον Πρωταγόρα (στον ομώνυμο πλατωνικό διάλογο), τι διδάσκουν οι σοφιστές στην Αθήνα; Πώς προσελκύουν τους μαθητές τους;  παίρνει την απάντηση ότι το αντικείμενο της διδασκαλίας του είναι η «πολιτική τέχνη», η δυνατότητα να διαμορφώνει κανείς «αγαθούς πολίτες»: 

«Το μάθημά μου είναι η σωστή αντιμετώπιση των οικείων υποθέσεων (πώς να διοικεί κανείς άριστα το σπίτι του) και των υποθέσεων της πόλης (πώς να γίνει ασυναγώνιστος στην πολιτική πρακτική και στον πολιτικό λόγο)» (Πλάτων, Πρωταγόρας 318e-319a). 

Όταν η ίδια ερώτηση απευθύνεται στον σοφιστή Γοργία, η απάντηση είναι πιο συγκεκριμένη: ο Γοργίας διδάσκει «την ωραιότερη τέχνη», την τέχνη της ρητορικής. Η ρητορική προσφέρει το σπουδαιότερο αγαθό στον άνθρωπο, γιατί του «εξασφαλίζει την προσωπική του ελευθερία, δίνοντάς του τη δυνατότητα να εξουσιάζει τους άλλους μέσα στην πόλη του». Η εξουσία στη δημοκρατική πόλη στηρίζεται στην πειθώ. Εξουσιάζει, όποιος κατέχει την τέχνη της πειθούς, «όποιος μπορεί να πείσει με τα λόγια τους δικαστές στο δικαστήριο, τους βουλευτές στη Βουλή, τους πολίτες στην Εκκλησία του Δήμου» (Πλάτων, Γοργίας 452d-e).

Στην ακραία της εκδοχή η στάση του Γοργία οδηγεί στην ταύτιση της αρετής και της δύναμης, σε αυτό που διακήρυξε ένας άλλος σοφιστής ο Θρασύμαχος, λέγοντας ότι «δίκαιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το συμφέρον του ισχυρότερου» (Πλάτων, Πολιτεία 338c). Θεωρήθηκαν πως δεν ήταν «φιλόσοφοι» με την καθιερωμένη σημασία του όρου, αλλά αμειβόμενοι δάσκαλοι της σοφίας, που επιδίωκαν να μεταδώσουν στους νέους όχι την αληθινή γνώση, αλλά τη μέθοδο για να εκφράζουν πειστικά το ψεύδος ως αλήθεια.

Έλεγε ο Γοργίας, πριν από περίπου 2470 χρόνια:: “Βάλτε με να διαφωνήσω με έναν ναυπηγό σε θέματα ναυπηγικής στην εκκλησία του δήμου. Εγώ θα πείσω τους πολίτες. Γιατί είμαι μεν αδαής στη ναυπηγική, αλλά μάστορας στην τέχνη του λόγου, ρήτορας, δάσκαλος ρητορικής και απευθύνομαι σε ακροατές που κι αυτοί είναι αδαείς.” Η ρητορική γι’ αυτόν ήταν «δημιουργός πειθούς», δηλαδή μέθοδος για να διατυπώνει ο άνθρωπος τη γνώμη του με τρόπο πειστικό και να πετυχαίνει αυτό που επιδιώκει κάθε φορά.

[…]σε έναν κόσμο υπό συνθήκες κανονιστικής αβεβαιότητας. Προσφιλές πεδίο επιχειρηματολογίας, και ισχυρό πλεονέκτημα του πολιτικού ο οποίος αρκείται στο να εκμεταλλεύεται την αναπότρεπτη σημασιολογική αοριστία των εννοιών και τις αναμενόμενες διχογνωμίες των επιχειρηματολογούντων περί του πρακτέου, προκειμένου ο διάλογος να απολήξει σε έκβαση συμφέρουσα για την πλευρά του.

Επειδή ο πολιτικός διεκδικεί για τον εαυτό του το προνόμιο να μην τοποθετείται με ορθοπρακτική δεσμευτικότητα γύρω από οτιδήποτε, αποφεύγει και να θεματοποιεί επί της ουσίας τις αντινομίες που ανακύπτουν στο εκάστοτε συζητούμενο θέμα. Κάτι τέτοιο θα έφερνε τον πολιτικό αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο της αναίρεσής του, δηλαδή με το φιλοσοφικό ζήτημα των αξιακών κριτηρίων ως προς την ορθότητα της αναζητούμενης λύσης.”

Η παραπλάνηση έχει καταστεί αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτικής πράξης και περιλαμβάνει

 το ψέμα, 

την αποσιώπηση, 

τη διαστρέβλωση 

και ... τη μπλόφα. 

Οι παραπάνω μορφές παραπλάνησης βρίσκονται σε αντιδιαστολή με την αλήθεια.

Το ψέμα είναι μια πράξη που στοχεύει στην παραπλάνηση, με επινόηση γεγονότων που δεν ισχύουν, με την άρνηση γεγονότων που ισχύουν, με ανειλικρινή σύνδεση των πραγματικών γεγονότων. Ο ψεύτης οδηγεί ηθελημένα τον ακροατή του σε ένα λανθασμένο συμπέρασμα, χωρίς να διατυπώνει ρητά αυτό το συμπέρασμα.

Η αποσιώπηση έγκειται στην απόκρυψη πληροφοριών που αποδυναμώνουν τη διαδικασία προσέγγισης της αλήθειας.

Η διαστρέβλωση συνίσταται στον τονισμό ή και την υποβάθμιση συγκεκριμένων γεγονότων ώστε να ενισχυθεί κάποια θέση ή στάση.

Η μπλόφα έχει σκοπό να μεταβιβάσει κάτι ανακριβές. Αλλά, σε αντίθεση με το ψέμα, πρόκειται μάλλον για εξαπάτηση παρά για ανακρίβεια.

Η Απόκρυψη αφορά την προσπάθεια παρεμπόδισης διαφυγής, διαρροής χρήσιμων πληροφοριών προς ένα άλλο υποκείμενο ή άλλη ομάδα, για σημαντικά θέματα και καίρια ζητήματα.

Η Παραπλάνηση από την άλλη, αναφέρεται στην προσπάθεια ενός ατόμου/μιας Ομάδας να προκαλέσει εσφαλμένη, ψευδή αντίληψη σε κάποιον σχετικά με ένα γεγονός.

Παρόλο που πρόκειται για διαφορετικές δραστηριότητες, στην πράξη, Απόκρυψη και Παραπλάνηση είναι αλληλένδετες έννοιες και έχουν τον ίδιο σκοπό : την αποπλάνηση ενός προσώπου/μιας ομάδας. Όταν και οι δύο δραστηριότητες αποβούν επιτυχείς, ο αποπλανηθείς οδηγείται στο να πιστέψει μια “πλαστή ιστορία” αντί για την αλήθεια και κατά συνέπεια οι τυχόν ενέργειές του ή η αποστασιοποίησή του από ενέργειες, εξυπηρετούν τα συμφέροντα εκείνου που επιδιώκει την αποπλάνηση.

Το σημαντικό είναι ότι οι πολιτικοί παραπλανούν .. τον ίδιο το λαό τους.  Ισχυρίζονται πως η παραπλάνηση είναι ένα χρήσιμο εργαλείο διακυβέρνησης μέσα σ’ έναν επικίνδυνο… και ανταγωνιστικό.. κόσμο.

Είναι σχετικά εύκολο αυτοί που χαράζουν πολιτική να πουν ψέματα στους πολίτες, γιατί ελέγχουν τους μηχανισμούς συγκέντρωσης και μετάδοσης πληροφοριών. 

Μάλιστα, επειδή οι ηγέτες στα “δημοκρατικά καθεστώτα” έχουν εξάρτηση από την κοινή γνώμη, η επιστράτευση του ψέματος με τη μορφή κινδυνολογίας κυριαρχεί στις ‘δημοκρατίες‘.

Το γεγονός αυτό προκαλεί σοβαρή ζημιά σε κάθε “δημοκρατική πολιτεία“, επειδή δημιουργεί μια τοξική κουλτούρα ανεντιμότητας, ενθαρρύνοντας την ανειλικρίνεια στην καθημερινή ζωή…

Η ψευδολογία δυσκολεύει τους πολίτες μιας “”Δημοκρατίας“” να επιλέξουν πολιτικές προτάσεις και πρόσωπα και, πάνω απ’ όλα, δυσκολεύει την αγοραπωλησία ιδεών η οποία καλλιεργείται εκεί όπου υπάρχουν υψηλά επίπεδα διαφάνειας και ειλικρίνειας. Το κόστος της συναλλαγής σε περιβάλλον παραπλάνησης είναι τεράστιο, γεγονός που ενισχύει τη διαφθορά και υπονομεύει το “κράτος δικαίου”. ..η διάχυτη ψευδολογία αλλοτριώνει τους πολίτες σε σημείο που να χάνουν την πίστη τους στη “δημοκρατική διακυβέρνηση” και να είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν κάποια μορφή απολυταρχίας.

Το συμπέρασμα είναι ότι η παραπλάνηση ..προκαλεί σοβαρή βλάβη σε κάθε πολιτεία. Κατά τον Καντ το ψέμα αποτελεί τη μεγαλύτερη παραβίαση του καθήκοντος που έχει ο άνθρωπος προς τον εαυτό του.

“Πολιτική είναι η τέχνη να αρπάζεις τα λεφτά των πλουσίων και τις ψήφους των φτωχών, με το πρόσχημα ότι προστατεύεις τους μεν από τους δε.” Jules Michelet

«Πόλεμος είναι απλώς η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». Κλαούζεβιτζ

Στη μικρή μας χώρα .. οι πολίτες καταναλωτές έχουν χάσει την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς (παρόλαυτά τους νομιμοποιούν) και το περιβάλλον ανειλικρίνειας κυριαρχεί, δίνοντας χώρο στο χάος. 

Η αγοραπωλησία ελπίδας ήταν το χαρακτηριστικό της τελευταίας προεκλογικής περιόδου!

Πηγή: anazitiseis.gr